Krótka historia Wielkiej Pętli

Od 29 czerwca do 21 lipca wszyscy pasjonaci kolarstwa szosowego mogą podziwiać swoich bohaterów i - że tak to ujmę - "kolegów po fachu" w jednym z największych wyścigów z cyklu Pro-Tour, tzw. "Wielkiej Pętli", czyli Tour de France. Ze wszystkich wyścigów z cyklu ten jest przeze mnie najbardziej lubiany. Startował w nim bowiem mój były bohater, od którego zacząłem przygodę z kolarstwem szosowym. Niestety Lance (bo o nim mowa), jak się potem okazało, nie wygrał siedmiokrotnie TdF "czysto"... ale miłość do kolarstwa pozostała. Poza tym wyścig Wielkiej Pętli jest mega wydarzeniem komercyjnym i logistycznym. Najlepsze drużyny z najlepszymi zawodnikami ścigają się na najpiękniejszych i najtrudniejszych trasach Francji. Nic dziwnego, że sponsorom zależy na jak największej oglądalności. Dzisiejszy TdF różni się bardzo od jego pierwszych edycji, ale niewielu ludzi zdaje sobie z tego sprawę. Dlatego dla wszystkich zainteresowanych: oto krótka lekcja historii.

Początki Tour'u

Linia pomiędzy byciem szaleńcem a geniuszem jest bardzo cienka. Na początku XX wieku we Francji ktoś kto rozważał organizację prawie 2,500 kilometrowego wyścigu rowerowego naokoło kraju uważano by za stukniętego. I tak było w przypadku dziennikarza magazynu L'Auto, Géo Lefevre'a, którego takie komentarze nie powstrzymały przed realizacją planu. W realizacji pomysłu wsparł go jego wydawca, Henri Desgrange, który słynął z odważnych przedsięwzięć. Ich współpraca zaowocowała tym, że 1 lipca 1903 roku 60-ciu śmiałków ruszyło rowerami z Montegron. Po sześciu niesamowicie długich etapach (Nantes-Paris, 471 km) na metę dojechało tylko 21 "tourowców". Pierwszy w historii wyścig naokoło Francji liczący 2428 km wygrał Maurice Garin, który potrzebował na jego ukończenie ponad 94 godziny (średnia prędkość: 25,6 km/h)!

Rys. 1 Maurice Garin

Wyścig wywołał mieszaninę zdumienia i podziwu, i szybko zdobył zachwyt społeczeństwa, a przydrożny tłum rósł. Od tamtej pory rzesze Francuzów przychodzą na tę niezwykłą imprezę.

Kolejne lata

Już rok później wystartował kolejny wyścig. Garin powtórzył swój wyczyn z roku poprzedniego i triumfował w wyścigu. Jak się potem okazało, Francuz (oraz trzech innych zawodników) część trasy pokonało pociągiem, za co zostali zdyskwalifikowani. Dzięki temu drugą edycję Tour'u wygrał Henri Cornet, który był sklasyfikowany dopiero na 5. miejscu. Cornet zapisał się jako najmłodszy triumfator wyścigu w historii (miał tylko 20 lat).

Francuzi dominowali w Tour de France aż do 1909 roku, w którym to ich hegemonia została przełamana przez zwycięstwo Luksemburczyka, Francois Faber'a.

W roku 1910 po raz pierwszy w wyścigu pojawiły się górskie etapy w Pirenejach. Wspinaczka pod prawie pionowe przełęcze doprowadziła do znacznego przeżedzenia kolarzy. Na słynnym Col du Tourmalet jako pierwszy zameldował się Octave Lapize, który wygrał cały Tour.

Rys. 2 Col du Tourmalet

W 1911 roku doszło do słynnego "pojedynku" między Gustavem Garrigou a Paulem Duboc'iem, który to zaatakował rywala na jednym z etapów i zyskał nad Gustavem bardzo dużą przewagę. Ciekawostką jest, że do "walki" włączyli się kibice Garrigou, którzy podali podczas wyścigu Duboc'owi butelkę z zatrutym napojem, przez co ten pierwszy odniósł zwycięstwo w wyścigu.

Rok 1912 to zwycięstwo Belga - Odile Defraye'a a 1913 to wygrana Philipa Thysa. W Tourze z 1913 r. najsłynniejszym zawodnikiem nie został jednak zwycięzca, a Eugene Christophe, który podczas wspinaczki na Tourmalet złamał widelec w swoim rowerze. W ówczesnych wyścigach zabroniona była pomoc dla kolarzy, dlatego Eugene wziął swój rower na ramię, dotarł do najbliższej wioski i własnoręcznie naprawił swój rower! Ostatecznie ukończył on wyścig na 7. miejscu.

Rys. 3 Christophe Eugene

Lata 1915-1919 to przerwa w Wielkiej Pętli ze względu na I Wojnę Światową.

W Wielkiej Pętli w 1919 r., po raz pierwszy lider klasyfikacji generalnej ubrany został w żółtą koszulkę. Jako pierwszy w historii założył ją Eugene Christophe, lecz nie wygrał on całego wyścigu - podobnie jak w 1913 r. złamał widelec. Zwycięstwo odniósł Firmin Lambot. Rok później swe trzecie zwycięstwo w Wielkiej Pętli wywalczył Thys, a kolarze z Belgii zajęli pierwsze siedem miejsc w klasyfikacji generalnej.

Kolejne lata to kolejne triumfy Belgów: Leona Scieura (1921) i Firmina Lambota (1922). W 1923 roku w końcu zwycięstwo odniósł Francuz – Henri Pelissier. Pelissier o ponad pół godziny wyprzedził w klasyfikacji Ottavio Bottecchię, który zdominował Wielką Pętlę przez kolejne dwa lata (1924, 1925). W 1926 roku znów triumfował Belg, Lucien Buysse, a za jego plecami finiszował Nicolas Frantz, który wygrał dwa kolejne wyścigi (1927, 1928). W 1929 roku w Tour de France triumfował Maurice Dewaele (znów Belg), a relacja z tego wyścigu po raz pierwszy transmitowana była przez radio. W latach 30-tych do głosu ponownie doszli Francuzi, Andre Leducq triumfował w 1930 i 1932, Antonin Magne w 1931 i 1934, Georges Speicher w 1933, a Roger Lapebie w 1937 roku. W 1935 roku, Wielka Pętla znów padła łupem kolarza z Belgii, tym razem najszybszy okazał się Romain Maes. W tym samym roku, Tour de France pochłonął swą pierwszą ofarę. Hiszpan Francisco Cepeda upadł podczas zjazdu z Tourmalet i zmarł trzy dni później na skutek ran odniesionych w tym wypadku. Rok później wyścig wygrał Sylvere Maes, a w 1938 swe pierwsze zwycięstwo odniósł Włoch Gino Bartali. Natomiast w 1939 roku Sylvere Maes powtórzył swój sukces z 1937 roku i odniósł swe drugie zwycięstwo w Wielkiej Pętli. Kilka tygodni później rozpoczęła się II wojna światowa.

Kolejny Tour de France odbył się w 1947 roku. Zwycięzcą został Jean Robic. Nie będę wymieniał teraz wszystkich zwycięzców TdF, gdyż są to suche fakty i pewnie nie każdego interesują. Tych, co chcą dowiedzieć się kto był najlepszy w Wielkiej Pętli odsyłam chociażby do Wikipedii: http://pl.wikipedia.org/wiki/Tour_de_France.

Historyczne momenty w TdF

Kolarze i fakty, które w szczególności zapisały się w historii Wielkiej Pętli:

- 1952 rok - Fausto Coppi - wygrał wszystkie trzy etapy, których finisz usytuowany był na: Alpe d'Huez, Sestrieres i Puy-de-Dôme;

- 1953-1955 rok - Luison Bobet - pierwszy w historii Touru zwycięzca trzech etapów z rzędu;

- 1956 rok - Roger Walkowiak - jako jedyny w historii wygrał cały Tour nie odnosząc żadnego zwycięstwa etapowego

- 1964 rok - Jacques Anquetil został pierwszym kolarzem, który wygrał 5 etapów z rzędu;

- 1969 rok - Formuła drużyn narodowych została cofnięta i nastąpił powrót do zespołów "markowych". Obowiązuje do dziś;

- 1974 rok - Eddy Merckx znany jako "Kanibal" ustanowił rekord przejechanych w żółtej koszulce etapów (96) i etapowych zwycięstw (34);

- 1975 rok - po raz pierwszy historii meta wyścigu znajduje się na Polach Elizejskich;

- 1976 rok - Raymond Poulidor nigdy nie włożył żółtej koszulki, ale mimo to w wieku 40 lat stanął na podium aż 8 razy;

- 1985 rok - Berbard Hinault dołączył do grona 5-cio krotnych etapowych zwycięzców Tour de France, nadal pozostaje ostatnim Francuzem, który wygrał ten wyścig;

- 1987 rok - Tour rozpoczyna się w Berlinie, był to jedyny wyścig, którego start zaczynał się tak daleko od Francji;

- 1992 rok - Z okazji podpisania Traktatu z Maastricht trasa Tour'u przebiegała przez Hiszpanię, Belgię, Holandię, Niemcy, Luksembur i Włochy;

- 1995 rok - Miquel Indurain został pierwszym w historii kolarzem, który wygrał TdF pięć razy z rzędu;

- 1998 rok - po raz pierwszy odkryto sieć dopingu w ramach zespołu Festina; zespół został wyrzucony z imprezy;

- 2001 rok - Niemiec Erik Zabel został zapamiętany ako zwycięzca dwunastu etapów Tour de France;

- 2003 rok - Dla uczczenia pierwszego w historii Tour'u start Wielkiej Pętli umiejscowiono w Montgeron;

- 2004 rok - Richard Virenque został "Królem Gór" dzierżąć koszulkę "najlepszego górala" siedem razy.

Rys. 4 Fausto Coppi

Rys. 5 Eddy Merckx

Rys. 6 Miquel Indurain

Z powodu przyznania się Armstronga do stosowania dopingu, pozwoliłem sobie pominąć informacje na jego temat.

Tak po krótce wygląda historia Wielkiego Touru odbywającego się niemalże każdego roku we Francji. Piękno tego wyścigu, emocje i atmosferę możemy śledzić w TV aż do końca lipca. Nawet jeśli nie jesteś fanem kolarstwa to na pewno zapytany/zapytana o jeden z najważniejszych wyścigów kolarskich odpowiesz: "Tour de France" ;)

Wszystkich fanów i zainteresowanych zapraszam na fanpejdże na Facebooku oraz Google+. Przez cały okres Wielkiej Pętli znajdziecie na nich mało znane ciekawostki z historii wyścigu, których celowo tutaj nie zamieściłem ;)

-----

Opracowane na podstawie:

1. http://www.pro-cycling.org/tdf/index.php?kategoria=historia

2. http://www.letour.fr/le-tour/2013/us/history/

3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Tour_de_France

4. http://www.bikeraceinfo.com/tdf/tdf%20history/tdfhistory1900.html